Quýt Bắc Kạn: những vấn đề đang đặt ra về chất lượng và tiêu thụ

Quýt Bắc Cạn và cam sành là cây ăn quả đặc sản miền núi phía Bắc được nhiều người ưa chuộng bởi hương vị đặc biệt. Năm 2012 quýt Bắc Kạn đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý. Đến nay toàn tỉnh có khoảng 1.700 ha cam, quýt, tập trung nhiều tại huyện Bạch Thông với diện tích trên 1000 ha. Là cây trồng chủ lực góp phần vào việc thực hiện mục tiêu giảm nghèo của địa phương do mỗi héc-ta cam, quýt mang lại cho người dân thu nhập khoảng 200 triệu đồng/vụ. Tuy nhiên vấn đề cấp bách hiện nay đối với người trồng cam, quýt là tiêu thụ và nâng cao chất lượng quả.

Quýt trồng ở xã Dương Phong - Bạch Thông - Bắc Kạn  Theo ông Nguyễn Duy Thăng- Chủ tịch Hội Làm vườn xã Dương Phong ( Bạch Thông) quýt Bắc Kạn đã trồng ở xã cách đây 20 năm. năm 2010 có 300 ha, đến nay đã có 500 ha. Trong đó, diện tích cho thu hoạch 350 ha với năng suất trung bình 7 tấn/ha thì sản lượng năm 2014 khoản 2450 tấn. Do giá năm nay thấp khoảng 10-12 nghìn đông/kg thì ước tính cả xã cũng thu được 25-28 tỷ đồng. Tuy vậy cũng cao hơn rất nhiều so với trước đây chỉ trồng sắn, khoai môn, ngô và lúa nương. GS. Ngô Thế Dân - Chủ tịch HLV VN thăm vườn quýt của anh Bàn Văn Lợi ở xã Dương Phong  Hiện nay, hầu hết các hộ gia đình xã Dương Phong trồng quýt, trong đó khoảng 40%-50% số hộ có thu nhập cao từ quýt, tiêu biểu như: hộ gia đình anh Bàn Văn Lợi- dân tộc Dao ở thôn Khuổi Cò. Anh Lợi là hội viên HLV xã và là một trong những người tiên phong đưa giống quýt Bắc Kạn và cam sành ( Hà Giang) về trồng tại xã. Để có 10 ha cam, quýt sai trĩu quả, gia đình anh Lợi đã trải qua bao nhiêu khó khăn, vất vả. Với bản tính cần cù và chịu khó của người nông dân miền núi, năm 2000 anh Lợi đã phát dọn, cải tạo những diện tích rừng đồi thấp được giao khoán của gia đình và mua 200 cây quýt giống về trồng. Đến nay nhà anh đã có 6/10 ha cam, quýt cho thu hoạch, mỗi năm thu về hàng tỷ đồng ( cam 600 triệu, quýt 800 triệu). Nhờ việc trồng cam, quýt anh Lợi cũng như nhiều hộ gia đình của xã đã xây được nhà cao tầng. Trao đổi với Giáo sư Ngô Thế Dân- Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam, anh Lợi nói: “Người dân ở xã còn nghèo thiếu vốn để đầu tư cho sản xuất, thay mặt bà con trồng quýt ở Dương Phong đề nghị nhà nước ưu tiên cho các hộ vay tiền để chăm sốc và mở rộng diện tích trồng quýt với lãi xuất thấp của Ngân hàng chính sách và đầu tư đường giao thông đến tận vùng sản xuất để có thể vận chuyển cam, quýt thuận lợi”. Thực vậy, hiện nay đang mùa thu hoạch quýt, dân các xã Dương Phong, Quang Thuận.. đang nhộn nhịp thu hoạch và chở quýt ra chợ bán. Những chiếc xe máy leo trèo trên những quả đồi cao để chở quýt ra đường quốc lộ mới thấy sự vất vả và nguy hiểm của người làm nông. Người dân Khuổi cò đang vận chuyển quýt bằng xe máy  ra chợ Năm nay quýt được mùa nhưng mất giá do chất lượng quả quýt Bắc Kạn có vị chua cao chưa thích hợp với khẩu vị của người dân thành phố. Người bán lẻ ở chợ còn cho chúng tôi biết năm nay ít có người mua đóng thành thùng hàng làm quà. Mặt khác tư thương ép giá còn với lý do là năm nay kiểm soát nghiêm ngặt xe không được chở quá tải vì vậy giá cước vận chuyển cao. Đây cũng đang là bài toán đau đầu cho người dân khi có ý định mở rộng diện tích trông những năm sau. Về vấn đề này, trao đổi với ông Hoàng Ngọc Đường – Chủ tịch Hội Làm vườn tỉnh - nguyên Chủ tịch tỉnh Bắc Kạn, Giáo sư Ngô Thế Dân đề nghị: UBND tỉnh cần có chính sách tạo điều kiện cho người dân vận chuyển tiêu thụ sản phẩm và nghiên cứu các biện pháp kỹ thuật nâng cao chất lượng quả như có thể bón ka li để giảm vị chua của quýt.                                                                                          Đỗ Văn Hòa - HLV VN